Duž reke Kolorado, u smeđem pustinjskom okruženju na oko 30 km od grada Moaba, nalazi se ogroman mozaik živih boja koje se postepeno pretvaraju u plavu. To nije još jedno čudo prirode, već deo procesa prerade metala kalijuma u so.
Vlasnik solane je kompanija Intrepid Potash, naveći proizvođač kalijum-hlorida u SAD-u, a njihovi bazeni se od 1965. godine prostiru na 1,5 km2. Najveći deo svetskih rezervi kalijuma potiče iz drevnih okeana koji su pokrivali današnje kopno. Nakon što je voda isparila, kalijumove soli su se kristalizovale u masivne depozite, a pomeranje Zemljine kore ih je zatrpalo duboko ispod i sačuvalo kao rudu kalijuma.
Procenjuje se da basen Paradox, gde se nalazi najveći broj rudnika u oblasti grada Moab, čuva preko 2 milijarde tona kalijum-karbonata i drugih oblika potaše, hemijskih jedinjenja bogatih kalijumom. Formirala su se pre 300 miliona godina i leže 1200 metara ispod zemlje. Očekuje se da će eksploatacija na ovoj lokaciji biti komercijalna još najmanje 125 godina.
Da bi izvukli kalijumova jedinjenja iz zemlje radnici buše bunare i pune okna vrelom vodom koja rastapa kalijum. Rastvor se potom pumpa u prostrane plitke bazene obložene gumom koja sprečava da ga zemlja upije. Dobar deo posla potom obavlja priroda. Sunčeva svetlost i toplota narednih 300 dana pomažu da voda ispari, a na dnu bazena ostanu kristali kalijuma i soli.
Posebna tehnologija proizvodnje je učinila da bazeni u Juti poprime jarko plavu boju. Da bi se ubrzao proces isparavanja u bazene se dodaje reagens koji povećava apsorpciju sunčeve svetlosti. Iz tog razloga ovde se tokom proizvodnje gubi karakteristična ružičasta boja, poput one u jezeru Hilier, koja se pod uticajem algi razvija u prirodno slanim plitkim vodama.
Izvor: NASA – Earth Observatory, Live Sience
