Vizantijsko carstvo je prvobitno bilo poznato kao Istočno Rimsko carstvo, kada je 330. godine Konstantin I premestio Rimsku prestonicu iz Rima u Konstantinopolj (grčki Byzantium, po kome je kasnije i celo Istočno carstvo dobilo ime), a 395. godine njegov naslednik Valentijan ozvaničio podelu na Zapadno i Istočno Carstvo. Kada su varvari opustošili Rim i uništili zapadne armije vek kasnije, Vizantija je postala poslednji bedem Rimske civilizacije da stoji protiv povećanja pritiska Evropskih varvarskih plemena sa severa i Persije na istoku.
Vizantijska vlada je bila zasnovana uglavnom po uzoru na Rim, mada za razliku od Rimskih careva Vizantijski je biran trostrukim glasom – senata, naroda i vojske. Vizantijski carevi su se u vladanju državom oslanjali na ‘’lavirintski’’ sistem savetnika, ministarstava i kancelarija (otuda pogrdan naziv ‘’vizantijski’’ kao opispreterano hijerarsijskog i intrigama sklonog sistema). Za razliku od zapada i rimsko-latinske kulture, ovde je dominirala grčka kultura te je propašću Zapadnog Rimskog carstva 476. godine postepeno nestajao uticaj rimske i latinske kulture, da bi se u VII veku kompletno izgubila.
Zlatno doba Vizantije počelo je 527.god. za vreme vladavine Justinijana I (Justinian) i njegove briljantne supruge Teodore, verovatno najmoćnije i najuticajnije žene u Rimskoj istoriji. Neki izvori idu čak tako daleko da tvrde kako je Teodora bila prava vladarica Vizantije u to vreme, a Justinijan njen suvladar. Pod njihovom vlašću, čuveni general Flavijus Belisarijus (grč. Βελισάριος) preuzo je seriju dramatičnih i uspešnih vojnih pohoda na varvarska kraljevstva koja su nastala na ruševinama Rima. Osvojio je celu Italiju. Korziku, sardiniju i Sicikiju,niz gradova na obali severne Afrike i južni deo Španije, donevši Vizantiju najveću teritorijalnu prostranjenost za svo vreme njenog postojanja. Justinjan, uplašivši se popularnosti koju je Belisarijus imao kod naroda, oduzima mu komadnu nad vojskom i optužuje ga za korupciju. Belisarijus biva osuđen i zatvoren do svoje smrti. Tako je Vizantija izgubila najsposobnijeg vojskovođu i propustila šansu da povrati većinu teritorija bivšeg Rimskog Carstva. U naredna tri veka, Vizantija gubi teritorije na istoku tokom Islamske plime, biva napadana od nadolazećih Slovena na severu i biva uzdrmano unutrašnjim religijskim neredima. Sjaj naslednika Rimske slave polako tamni.
Dolaskom Makedonske dinastije na tron Vizantije 867.godine dolazi do restauracije države, vojnog i ekonomsko-političkog jačanja. Vizantija napada Arape na jugu i istoku,i uprkos nekoliko ponižavajućih poraza vraća dominaciju nad istočnim Mediteranom. Sirija, Jermenija i veliki delovi balkana se takođe opet nalaze pod Vizantijskom zastavom. Narednih 150 godina Vizantija je uživala u rezultatima svog napretka i vojnih pobeda, ali 1054. godine čini nešto što je bilo presudno za njenu bližu istoriju. Čuvenim Crkvenim Raskolom, odvaja Vizantijsku (istočnu) od Rimske (zapadne;katoličke) crkve, što je dovelo do duboke sumnje između dve crkve i nespremnosti Rimskog Pape da uputi pomoć Vizantiji protiv Turaka nekoliko godina kasnije.
Ali novi neprijatelj se pojavio kada je stari nestao. Vizantija je 1071.godine pretrpela dva katastrofalna poraza, na zapadu su izgubili njihovo poslednje uporište ka Normanima (koji su nekoliko puta pljačkali Konstantinopolj tokom poslednjih krstaških ratova) i na istoku u bici kod Manzikerta su Otomani (Turci Seldžuci) porazili Vizantijsku vojsku i naterali je u haotično povlačenje. Nekada dominantno carstvo na ovim prostorima svelo se na grad Konstanipolj, delove Balkana i nekoliko malih pokrajina u maloj Aziji.
Uprkos velikim vojnim porazima i političkom kolapsu, unutar carstva je cvetala umetnost, religija i religija. Kao da su učeni ljudi Vizantije bili svesni olujnih tamnih oblaka koji su se kretali ka njihovoj državi. Krajem XI veka, Vizantijski kralj Aleksije I Komnen, strahujući od dolazeće pretnje sa istoka, traži pomoć od Pape i Venecije. Ovi saveznici su pretvorili krstaške ratove protiv Islama u pljačkaške pohode Konstantinopolja u povratku. U 4. krstaškom pohodu 1204. godine Venecijanci osvajaju Konstantinopolj i ustoličuju nekoliko latinskih vladara. Kada su ga Vizantinci 1261. godine povratili, carstvo je ništa drugo do grad–država. Na kraju je Vizantija bila primorana da spašava svoj opstanak mitom i kompromisima sa Turcima i novim zapadnim silama koje su želele njenu teritoriju i bivši uticaj.
Posle sto godina zajedničkog života sa Turcima, novi sultan Murat II 1421. godine prekida sve ugovore sa Vizantijom, a ova strahujući od Turske invazije moli Rim za pomoć. Hrišćanska vojska je do nogu poražena a Murat kreće na Konstantinopolj kojeg je konačno osvojio 1453. godine. Zidine koje su stajale preko hiljadu godina pale su od turskih topova, što je označilo kraj Vizantijskog carstva, Turci gradu menjaju ime u Istanbul i najveću crkvu na istoku u kojoj su se krunisale generacije Vizantijskih careva pretvorile u najvelelepniju džamiju u Turskoj imperiji, Aja Sofiju (Hagia Sophia).
