Parna mašina koja je u početku bila pomoćni pogon starim jedrenjacima polako je preuzela ulogu glavnog pogona jer brod nije zavisio od jačine ili pravca vetra. Brod koji bespomoćno pluta na moru bez vetra je totalno beskoristan u borbi, bez obzira koliko je dobro naoružan. Pronalazak eksplozivnih granata ispaljivanih iz izolučenih topova dovelo je do povećanja dometa i razornije snage artiljerije. Masovna upotreba ove atriljerije u Krimskom ratu od strane Rusije dovelo je do toga da su turski brodovi uništeni na otvorenom moru, pre nego su i došli na domet dejstva svojih topova. Upotreba ekspolozivnih granata nateralo je ratne mornarice da pojačavaju zaštitu trupa svojih brodova. U tom cilju počinju da se na bokovima brodova postavljaju gvozdene ploče, a kasnije i jače čelične. Izgradnja prvih oklopnjača, francuske Glorie i britanske Warrior doveli su do toga da je drvo postalo beskorisno za izgradnju brodova, a metal postaje glavni materijal za igradnju celokupnog broda.

Oklopnjače su svoje ratno krštenje imale u američkom građanskom ratu. Konfederacija je imala manje ratnih brodova od Unije, i u želji da nadomeste taj nedostatak pokrenula je izgradnju oklopnioh brodova. Prvi od takvih brodova CSS Manassas je oktobra 1861. godine uspešno potapao brodove Unije na reci Mississippi. Odgovor Unije je bila oklopnjača USS Monitor koji se 9. marta 1862. godine sukobio sa CSS Virginia kod Haumpton Roadsa i potopio ga. Pronalaskom rotacionih topovskih kula omogućeno je brodskim topovima da budu usmereni nezavisno od pravca plovidbe broda. Ovo je rezultiralo enormnim povećanjem kalibra glavnih topova i postavljanjem više topova manjeg kalibra koji su mogli delovati u svim pravcima. Ratni brod XIX veka je izgubio skoro svaku fizičku sličnost sa svojim pretkom jedrenjakom, sem u svojoj nameni - doneti prevlast na moru državi čiji je brod. Postali su kapitalni brodovi svih velikih ratnih mornarica, deplasmana do 10 hiljada tona, brzine do 16 čvorova i sa 2 topovske kule sa po 2 ili 3 topa kalibra od 305 do 450 mm. Srednja artiljerija je bila kalibra od 120 i 150 mm bila je na bokovima broda raspoređena po baterijama. Uloga im je bila odlučujuća bitka protiv neprijateljske mornarice, bombardovanje kopneninih ciljeva i demonstracija sile kada i gde je to bilo potrebno. U XX veku su ih zamenili bojni brodovi.

Krstarice, naslednica starih fregata, su brodovi srednjeg deplasmana sa glavnom ulogom u borbi protiv neprijateljskih trgovačkih brodova i neprijateljskim srednjim brodovima. Delovale su samostalno na okeanima daleko od matične države. U suštini se nisu mnogo razlikovali od kapitalnih oklopnjača, sličnog deplasmana do 10 hiljada tona, i naoružanja sa topovima od 155 do 203 mm raspoređenih u 2 ili 3 kule sa 2 ili 3 topa. Osnovna razlika je bila veća brzina od 20 čvorova na uštrb oklopne zaštite. Vremenom se eksperimentisanjem došlo i do oklopnog krstaša, brzog i teško naoružanog broda, ali sa veoma slabom oklopnom zaštitom. Ovaj koncept se nije dalje razvijao od kraja I svetskog rata jer se više ulagalo na teške krstarice. Teške krstarice su bili dovoljno snažne da se suprotstave manjim brodovima, dovoljno brze da pobegnu od jačih bojnih brodova i bile su idealne za tzv krstarički rat na otvorenim morima. Najpoznatiji primer ovih teških krstarica je nemačka klasa Deutschland. Ograničeni Versajskim ugovorom ovi brodovi su bili deplasmana samo 12000 tona, ali sa svojim naoružanjem od 6 topova 280 mm i 8 topova 155 mm i brzinom od 29 čvorova bili su opasan protivnik ne samo klasičnim krstaricama nego i nekim bojnim brodovima. U Britaniji su vrlo brzo dobili naziv „džepni bojni brodovi”. Najpoznatiji je bio AdmiralGraf Spee koji je od septembra do decembra 1939. godine potopio 9 trgovačkih brodova u južnom Atlantiku i Indijskom okeanu. Kapetan broda se strogo pridržavao pravila o trgovačkom pomorskom ratovanju pa su svi brodovi potopljeni bez ijedne ljudske žrtve. Britanci su za lov ovog broda formirali ukupno 8 pomorskih grupa jačine ukupno 25 ratnih brodova (3 bojna broda, 2 teške krstarice, 4 nosača aviona i 16 krstarica). Dana 13. decembra 1939. godine Admiral Graf Spee stupio je u borbu sa 3 britanske krstarice i teško oštećen potražio je utočište u neutralnoj luci Montevideo u Urugvaju. Potopljen je 17. decembra 1939. godine od strane svoje posade, da ne bi pao u ruke britancima.

Bojni brodovi su bili najveći, najotporniji i najjače naoružani ratni brodovi ratnih mornarica. Sposobni da se suprotstave svim plovilima istog ili slabijeg tipa bili su jezgro i udarna pesnica države na moru ili da nanose udare na obalu drugih država. Kada je 1906. godine u Engleskoj porinut brod Dreadnought, revolucionaran u to vreme sa konceptom „all-big-gun”, pokazao je da su svi tadašnji brodovi odjednom postali zastareli. Sa svojih 10 topova 305 mm u 5 dvocevih kula, 24 topa 76 mm, deplasmanom od 18.000 tona i brzinom od 21 čvora, nije imao premca na moru. Sve ratne mornarice su odmah krenule sa proizvodnjom brodova sličnih karakteristika pa su po njemu i dobili ime brodovi drednot tipa, ili brodovi drednot ere. Svoju superiornost su ovi brodovi pokazali u bici kod Jilanda (eng. Jutland; dan. Jylland), kada su se sukobile engleska Velika flota i nemačka Flota otvorenog mora. Obe strane su imale i brodove drednot tipa i stare krstaše ali su potopljeni samo ovi drugi, 4 bojna krstaša, 1 preddrednot bojni brod i 1 oklopni krstaš na obe strane. Tada su krstaši dobili naziv „brodovi od 5 minuta” aludirajući na vreme koje je potrebno krstašu da potone u borbi protiv broda drednot klase.

Bojni brodovi postaju sve veći tokom vremena između dva svetska rata da bi dostigli svoj vrhunac 1941. godine u japanskom bojnom brodu Yamato. Ova grdosija je bila najveći bojni brod ikada napravljen, deplasmana preko 70.000 tona u punoj težini, brzine 27 čvorova, naoružan sa 9 topova kalibra 460 mm u 3 kule, 12 topova 155 mm u 4 kule i 12 topova 127 mm u 6 kula. Krajem rata 1945. uvidevši da američka mornarica sve pomorske bitke dobija zahvaljujući nosačima aviona smanjuje se broj topova od 155 mm na 6, postavlja se novih 12 protivavionskih topova 127 mm i 162 protivavionskih topova 25 mm. Yamato je potopljen 7. aprila 1945. godine prilikom američke invazije na Okinavu. Ironično je da najveći bojni brod nije potopljen u pomorskoj borbi od strane drugih bojnih brodova ili krstarica, već od 386 aviona sa američkih nosača aviona. Potapanje ovog veličanstvenog broda pokazalo je da brodovi naoružani teškom artiljerijom više ne gospodare morima.